Westerkwartier Natuurinclusief;
hart voor het landschap, de natuur en vitale agrarische netwerken

Het project Westerkwartier Natuurinclusief is in 2024 afgerond.

De boeren slaan samen met het Rijk, de Provincie Groningen, Waterschap Noorderzijlvest, gemeente Westerkwartier en de natuurorganisaties de handen ineen in het programma Westerkwartier Natuurinclusief. Ze werken samen aan versterking van de biodiversiteit, het verbeteren van de ruimtelijke kwaliteiten en het ontwikkelen van nieuwe kansen voor een vitale landbouw.

Het uitgangspunt in dit programma is een toekomstbestendig, grondgebonden gezinsbedrijf dat ook een maatschappelijk rendement heeft. Denk daarbij bijvoorbeeld aan natuurwaarden, waterkwaliteit en betere kringlopen. Hiermee kan de melkveehouderij in het Westerkwartier bijdragen aan de Noord-Nederlandse ambitie om een voorbeeld te zijn voor (inter-)nationale ontwikkelingen op het gebied van natuurinclusieve landbouw.

Natuurinclusieve landbouw produceert voedsel binnen de grenzen van natuur, milieu en leefomgeving, en heeft een positief effect op de biodiversiteit.

Het programma bestaat uit drie samenhangende onderdelen met elk een eigen invalshoek:

1. Bedrijfskringlopen
Het is een uitdaging om als boer te voldoen aan de veranderende maatschappelijke wensen en tegelijkertijd een goed bestaan te hebben. Westerkwartier Natuurinclusief voert gesprekken met 40 melkveehouders over bedrijfssituaties en toekomstvisies. Daarbij staat natuurinclusief boeren centraal. Inmiddels is de ontwikkeling van de strategische bedrijfsplannen en bedrijfsnatuurplannen in volle gang. Bij alle deelnemers is in de gesprekken merkbaar dat er veel aan de hand is in de landbouw en dat er grote opgaven aankomen. De deelnemers willen positief omgaan met de veranderingen. En ze geven ook aan dat er grote behoefte is aan perspectief. Als we weten waar we staan, kunnen we de toekomst aan.

2. Korte ketens
De ontwikkeling naar een meer natuurinclusieve bedrijfsvoering heeft effect op het verdienmodel van de boer. De focus ligt op samenwerkingen tussen partijen. Natuurinclusieve landbouw levert naast de primaire producten ook andere producten en diensten op. Hoe kunnen déze producten en diensten verwaard worden? Er is een kansenanalyse gemaakt van de omgeving en het netwerk. Samen met de agrariërs die hart voor een eigen korte keten hebben wordt gewerkt aan de kansen voor natuurinclusieve verdienmodellen. 

3. Bodem
Een vitaal platteland begint met een gezonde bodem. Omdat het Westerkwartier een zeer gevarieerd bodemleven heeft, is deze regio dé plaats om met aandacht naar de bodem van boeren te kijken. Met een aantal boeren is een kennis- en onderzoekstraject opgestart rondom het voeden van een gezond bodemleven. In spoor 1 wordt gewerkt aan een deskstudie over de stand van de bodem in het Westerkwartier. Daarnaast is een kennistraject georganiseerd om de boeren inzicht te geven in hun eigen bodem. In spoor 2 wordt actief meegedacht met twee boerenfamilies. Eén op klei en één op zandgrond. Ze willen hun stalsysteem aanpassen zodat ze, aan de bron, aan mestscheiding kunnen doen. Met de gescheiden mest kan de bodem beter worden gevoed en verbeterd worden. De moeilijkheden die we tegenkomen vragen om samenwerkingen, zodat we tot oplossingen en inzicht komen, en om experimenteerruimte. Van experimenteren kunnen we leren.

Het project is inmiddels afgerond. De projectuitvoering werd gezamenlijk uitgevoerd door LTO Noord en BoerenNatuur Groningen West.