Goed boeren in het Middag-Humsterland met de Erfgoed Deal

jan 30, 2025 | Nieuws

Sinds 24 januari is in Museum Wierdenland in Ezinge de wisselexpositie ‘De Ziel van het Landschap’ van kunstenaar Siemen Dijkstra te bewonderen. Als onderdeel van deze tentoonstelling zijn ook resultaten te zien van de Erfgoed Deal Middag-Humsterland waarin BoerenNatuur Groningen West diverse uitvoeringspilots begeleidt die gaan over hoe boeren in hun bedrijfsvoering rekening kunnen houden met de bijzondere kenmerken van dit unieke cultuurlandschap.

Een aantal initiatiefnemers vanuit de Stichting Nationaal Landschap Middag-Humsterland (NLMH) en de Gebiedsraad Middag-Humsterland, ondersteund door de gemeente Westerkwartier en de Landschapswerkplaats, vroeg in 2022 een Erfgoed Deal aan. Het Middag Humsterland is een meer dan 2500 jaar oud cultuurlandschap met een kenmerkend patroon van kronkelige sloten, oude paden en cultuurland met kleinschalige percelen, subtiele hoogteverschillen, greppels en wierden. Als je deze kenmerken wilt behouden, dan vraagt dat aanpassingen in de moderne agrarische bedrijfsvoering.

Kansen

De Erfgoeddeal had als doel om deze belemmeringen om te zetten in kansen voor het agrarisch bedrijf en landschap. Mede-initiatiefnemer Jori Wolf: “Met een Erfgoeddeal kun je in de praktijk uitproberen wat er nodig is om rekening te houden met de bijzondere landschapskwaliteiten in een gebied. Leren door te doen en samen te werken”. Met uitvoeringspilots is onderzocht wat er nodig is voor boeren om het versterken van het landschap onderdeel te maken en houden van de bedrijfsvoering. Zo probeerden boeren uit wat er nodig is om sloten op ecologische wijze te schonen. Met deze werkwijze wordt er voorzichtiger gewerkt en wordt een deel van de begroeiing niet gemaaid. Planten, dieren en insecten profiteren hiervan. Tegelijkertijd wordt de sloot beter zichtbaar in het landschap. Verder was het Middag-Humsterland in het verleden een gebied met meer gemengde landbouw. Boeren deden ervaring op met welke akkerbouwgewassen (zoals luzerne, veldbonen, tarwe en gerst) het op de zware klei in het Middag-Humsterland goed doen, om zo het rantsoen van koeien weer (meer) zelf te verbouwen, een gezondere bodem te krijgen en meer afwisseling in het landschap te krijgen. Jens Enemark, voorzitter van de Stichting NLMH: “Zonder landbouw in Middag-Humsterland, geen cultuurlandschap. Landbouw draagt bij aan het behoud van dit landschap en dat mag vanuit de samenleving best gewaardeerd worden.”

Gebiedsofferte

In de tentoonstelling is te zien wat de unieke landschappelijke kenmerken zijn van het Middag-Humsterland en hoe de uitvoeringspilots kunnen bijdragen aan het versterken van landschap, erfgoed, waterkwaliteit en biodiversiteit. Op basis van deze pilots bieden de boeren, ondersteund door BoerenNatuur Groningen West ook een gebiedsofferte aan aan de provincie Groningen. In deze gebiedsofferte doen zij een aanbod voor het voortzetten van de activiteiten uit de pilots tegen een eerlijke vergoeding. Hieraan doen in de eerste ronde al 25 van de circa 60 boeren uit het Middag-Humsterland mee. Andere boeren kunnen later aanhaken.

De tentoonstelling is tot 22 juni 2025 te zien in Museum Wierdenland in Ezinge.